Pre-eclampsie is een aandoening die sommige zwangere vrouwen treft, meestal tijdens de tweede helft van de zwangerschap (vanaf ongeveer 20 weken) of onmiddellijk na de bevalling van hun baby.
Vrouwen met pre-eclampsie hebben hoge bloeddruk, vochtophoping (oedeem) en eiwit in de urine (proteïnurie). Als het niet wordt behandeld, kan dit tot ernstige complicaties leiden en kan het in één tot twee op de 100 gevallen levensbedreigend zijn. Bij de ongeboren baby kan pre-eclampsie groeiproblemen veroorzaken.
Hoewel de exacte oorzaak van pre-eclampsie niet bekend is, wordt aangenomen dat het optreedt wanneer er een probleem is met de placenta (het orgaan dat de bloedtoevoer van de baby verbindt met die van de moeder). Zwangere vrouwen met pre-eclampsie realiseren zich misschien niet dat ze het hebben.
Pre-eclampsie wordt meestal gediagnosticeerd tijdens routinematige prenatale afspraken. Milde pre-eclampsie kan worden gecontroleerd met bloeddruk- en urinetests op regelmatige prenatale afspraken en verdwijnt meestal snel na de geboorte. Ernstige pre-eclampsie moet mogelijk in het ziekenhuis worden gecontroleerd.
Pre-eclampsie symptomen
Vroege symptomen
Zwangere vrouwen met pre-eclampsie ontwikkelen eerst de volgende symptomen:
- Hoge bloeddruk (hypertensie)
- Proteïnurie (proteïne in de urine)
Je zult deze symptomen waarschijnlijk niet opmerken, maar je arts of verloskundige moet ze oppikken tijdens je prenatale afspraken. Hoge bloeddruk treft 1 op de 10 van alle zwangere vrouwen, dus dit alleen duidt niet op pre-eclampsie. De aanwezigheid van eiwit in de urine is echter een goede indicator voor de aandoening.
Progressieve symptomen
Naarmate pre-eclampsie ontstaat, kan het vochtretentie (oedeem) veroorzaken, wat vaak een plotselinge zwelling van de voeten, enkels, gezicht en handen veroorzaakt. Oedeem is een ander veel voorkomend symptoom van zwangerschap, maar het bevindt zich meestal in de lagere delen van het lichaam, zoals de voeten en enkels. Het zal zich gedurende de dag geleidelijk opbouwen. Als de zwelling plotseling is en met name het gezicht en de handen treft, kan dit pre-eclampsie zijn.
Naarmate pre-eclampsie vordert, kan dit leiden tot:
- Ernstige hoofdpijn
- Zichtproblemen, zoals wazig worden of knipperende lichten zien
- Duizeligheid
- Pijn in de bovenbuik (net onder de ribben)
- Kortademigheid
- Misselijkheid en overgeven
- Overmatige gewichtstoename door vochtophoping
- Minder urine
- Onwel voelen
Raadpleeg onmiddellijk een arts als je symptomen van pre-eclampsie opmerkt. Zonder onmiddellijke behandeling kan pre-eclampsie leiden tot een aantal ernstige complicaties, waaronder:
- Eclampsie (convulsies)
- HELLP-syndroom – een gecombineerde lever- en bloedstollingsstoornis
- Problemen in de nieren en hersenen
- Beroerte
Deze complicaties zijn echter zeldzaam.
Hoe pre-eclampsie je ongeboren baby beïnvloedt
Ongeveer 5 tot 10 op de 100 vroegtijdige bevallingen zijn te wijten aan pre-eclampsie of de bijbehorende complicaties.
Het belangrijkste teken van pre-eclampsie bij de ongeboren baby is een langzame groei. Dit wordt veroorzaakt door een slechte bloedtoevoer via de placenta naar de baby. De opgroeiende baby krijgt minder zuurstof en minder voedingsstoffen dan zou moeten, wat de ontwikkeling kan beïnvloeden. Dit wordt ‘intra-uteriene groeirestrictie’ of ‘intra-uteriene groeiachterstand’ genoemd.
Risicofactoren
Er zijn enkele factoren geïdentificeerd die je kans op het ontwikkelen van pre-eclampsie kunnen vergroten. De belangrijkste risicofactoren zijn:
- Je hebt pre-eclampsie gehad tijdens een eerdere zwangerschap. Er is een kans van ongeveer 1 op 5 dat je de aandoening bij latere zwangerschappen opnieuw ontwikkelt
- Je hebt een bestaand medisch probleem: bijvoorbeeld diabetes, nierziekte, migraine of hoge bloeddruk
Andere risicofactoren zijn:
- Het is je eerste zwangerschap. Pre-eclampsie treedt vaker op tijdens de eerste zwangerschap dan tijdens eventuele volgende zwangerschappen
- Het is minstens 10 jaar geleden sinds je laatste zwangerschap
- Je hebt een familiegeschiedenis van de aandoening. Je moeder of zus heeft bijvoorbeeld pre-eclampsie gehad
- Je bent een tiener of bent ouder dan 40
- Je was aan het begin van je zwangerschap zwaarlijvig (je had een body mass index van 30 of hoger)
- Je verwacht meerdere baby’s, zoals een tweeling of drieling (hierdoor wordt de placenta zwaarder belast)
Pre-eclampsie behandelen
Pre-eclampsie kan worden behandeld door de bloeddruk te verlagen en de andere symptomen te beheersen, soms met medicatie. Sommige vrouwen met pre-eclampsie moeten in het ziekenhuis worden gecontroleerd.
De enige manier om pre-eclampsie te genezen, is door de baby te bevallen.